Wanneer is mijn isolatie goed genoeg?

Een huis verliest in de winter altijd warmte via de buitenmuren, vloer, dak en ramen, en door voldoende te ventileren. Verlies je veel warmte? Dan moet de verwarming hard werken en lopen de energiekosten op. Als je huis goed geïsoleerd is, is je warmteverlies klein. Goed isoleren dus, en je ventilatie verbeteren met bijvoorbeeld terugwinning van warmte. Maar wat is goed genoeg?

Hiervoor is er in Nederland een doel afgesproken. In vaktaal heet dat doel 'de standaard'. Als jouw huis aan de standaard voldoet, is het wat betreft isolatie en ventilatie geschikt voor aardgasvrij wonen.

De standaard is bedoeld voor bestaande woningen. Voor nieuwbouwhuizen zijn er al eisen waaraan de isolatie en ventilatie moet voldoen, waardoor die al heel energiezuinig en geschikt voor aardgasvrij zijn.

Een goed pakket voor isolatie en ventilatie

Met onderstaand pakket (zie tabel) ga je in veel gevallen het doel voor isolatie en ventilatie halen. Voor veel woningen is dit een praktisch haalbaar pakket. Met dit pakket is je woning energiezuinig en geschikt voor aardgasvrij verwarmen, zoals een volledig elektrische warmtepomp of warmtenet.

Verbouwen of renoveren? Ga voor zeer goed!

De isolatie kan natuurlijk nog beter dan het doel: het kan ook zeer goed. Als je je huis gaat verbouwen of renoveren, zijn daar mogelijkheden voor. Nieuwe kozijnen nodig? Neem isolerende kozijnen met triple glas. Nieuwe dakbedekking of dakpannen? Verbeter de isolatie van je dak tot een isolatiewaarde van Rd = 6. Woonkamer verbouwen? Verbeter de spouwmuurisolatie met isolerende voorzetwanden tot Rd = 3,5 (goed) of Rd = 5 (zeer goed).

Meer manieren om het doel te halen

Voor een energiezuinig huis moet je álle onderdelen isoleren: dak, vloer, buitenmuren én ramen. Maar je kunt het doel op meerdere manieren halen. Je kunt er dus ook voor kiezen om bij het ene onderdeel wat meer te doen en bij een ander onderdeel wat minder. Dat kan voordelig zijn als een onderdeel van je woning moeilijker en duurder is om goed te isoleren. Zo kan je de isolatie en ventilatie kiezen die het beste aansluit bij jouw situatie, en kom je met de minste kosten bij het gewenste resultaat.

Een voorbeeld: stel je schuine dak heeft nu 7 cm isolatie van glaswol. Dat kan veel beter. Maar als je zolder er nog mooi uitziet en niet aan renovatie toe is, ligt het verbeteren van isolatie van het dak niet voor de hand. Je kan dan op andere onderdelen wat extra’s doen. Bijvoorbeeld isolerende kozijnen met triple glas nemen, als je kozijnen aan vervanging toe zijn.

Bedenk wel: het minste warmteverlies heb je als je overal in huis tenminste redelijke isolatie hebt. Overal 13 centimeter isolatie is beter dan op sommige plekken 23 en op andere plekken 3 centimeter isolatie.

Warmteverlies voelen en zien

Verlies van warmte kun je voelen. Houd in de winter je hand bijvoorbeeld tegen het raam en het voelt koud. De warmte lekt daar naar buiten. Je kunt warmteverlies ook zien op een foto met een warmtecamera: op de foto zie je welke plekken aan de buitenkant van je woning warm zijn (die zijn rood of oranje). En je kunt warmteverlies berekenen. Je krijgt dan een getal, een warmteverlies van bijvoorbeeld 100 kWh per vierkante meter woonoppervlakte per jaar. Die kWh slaat in dit geval op warmte, niet op elektriciteit (best verwarrend, maar in de natuurkunde is warmte en elektriciteit allebei energie).

Veel, weinig en goed genoeg

Een warmteverlies van 200 kWh per vierkante meter woonoppervlakte per jaar is veel, en van 40 weinig. Iedere woning heeft zijn eigen doel (vaktaal: standaard). De doel hangt af van de vorm en het bouwjaar van je woning.

Een vrijstaande woning heeft veel buitenmuren en dan is het moeilijk om het warmteverlies klein te maken. Een appartement met aan alle kanten buren (boven, onder en opzij) heeft weinig buitenmuren en dan is het voorkomen van warmtelekken makkelijk. Het doel voor vrijstaande woningen is dus minder streng dan voor een appartement dat is ingebouwd.

Verder: een deel van de woningen gebouwd in de periode tot en met 1945 is moeilijker om beter te isoleren en energiezuinig te ventileren, dus voor oudere woningen is het doel ook minder streng. Bijvoorbeeld omdat er in de buitenmuur geen spouw is om na te isoleren. Het doel van de overheid voor die woningen is niet om volledig elektrische warmtepompen mogelijk te maken, maar het doel is om de cv-ketel op aardgas te vervangen door een warmtenet of door een hybride warmtepomp met (op den duur) groen gas.

Goede isolatie: klaar voor een warmtepomp

Een hr-ketel op gas is een krachtpatser en maakt met gemak verwarmingswater 80 graden. Hiermee krijg je een huis altijd warm, ook al is het slecht geïsoleerd. Met goede isolatie kun je je huis verwarmen op lage temperatuur, 30 tot 50 graden. Zo is je huis geschikt voor aardgasvrije verwarming, zoals een volledig elektrische warmtepomp. Een warmtepomp verwarmt je woning namelijk met een lagere temperatuur dan je cv-ketel, 30 tot 50 graden.

In de Verwarmingstest ontdek je of je woning nu goed genoeg geïsoleerd is om je huis te verwarmen op lagere temperatuur.

Meer over isolatie

Lees meer over gevelisolatie, vloerisolatie, dakisolatie en isolerend glas.