Met je VvE overstappen op een warmtepomp
Je appartement verwarmen kost vaak veel energie en geld. Gelukkig zijn er verschillende manieren om slim te verwarmen, bijvoorbeeld door een warmtepomp. Goed voor het milieu én voor je energierekening. Op deze pagina leggen we uit hoe je samen met je VvE kunt overstappen op een warmtepomp.
Met een warmtepomp heb je minder gas nodig of kun je zelfs helemaal van het gas af. Dat is beter voor het klimaat én kan je energierekening omlaag brengen.
Wat is een warmtepomp?
Een warmtepomp haalt warmte uit de omgeving en geeft die door aan je verwarming in huis. Vaak bestaat een warmtepomp uit een binnen- en een buitenunit en werkt hij op stroom. Een warmtepomp kan bijvoorbeeld een cv-ketel op gas vervangen.
Warmtepompen zijn er in allerlei soorten en maten. Welke warmtepomp bij je VvE past, hangt van meerdere factoren af. Denk bijvoorbeeld aan de vraag of je collectieve of individuele verwarming gebruikt, de grootte van de VvE en hoeveel ruimte er beschikbaar is voor de warmtepomp. Omdat de verwarmingstemperatuur van warmtepompen tot maximaal 55 graden gaat, moet je huis voldoende geïsoleerd zijn.
Hoe is de verwarming geregeld in je gebouw?
Hoe de verwarming nu in jullie gebouw is geregeld, bepaalt de route naar een duurzaam verwarmingssysteem. Er zijn twee situaties.
Iedereen heeft een eigen verwarmingssysteem
Als iedereen bijvoorbeeld zelf een cv-ketel heeft, noemen we dat een individueel verwarmingssysteem. Wil je overstappen op een ander individueel systeem? Vaak is daarvoor toestemming van de VvE nodig. Ook is het slim om contact op te nemen met het bestuur, want er kunnen al plannen zijn waar je rekening mee moet houden.
Wil je zelf overstappen op een collectief systeem zoals een gezamenlijke warmtepomp of een collectieve warmtenetaansluiting? Dan is het belangrijk om goedkeuring van de VvE te hebben en draagvlak bij je buren te creëren. Als jullie een duurzaamheidscommissie hebben, kunnen zij je helpen bij het uitwerken van een plan. Het definitieve besluit wordt vervolgens in de alv genomen.
Er is een gezamenlijk verwarmingssysteem
Een vorm van gezamenlijke verwarming is bijvoorbeeld blokverwarming. Willen jullie samen overstappen op een ander systeem of verduurzamen, dan moet dit in de alv worden besloten.
Welke warmtepompen zijn er voor je VvE?
Voor VvE’s zijn er meerdere opties. Hieronder leggen we uit welke soorten warmtepompen er zijn en hoe ze werken.
- Een volledig elektrische warmtepomp verzorgt zowel de verwarming als het warme water in je huis. Je hebt geen gas meer nodig om te verwarmen. Als je ook nog elektrisch gaat koken, woon je helemaal aardgasvrij.
- Een hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel. Op de meeste dagen zorgt de warmtepomp voor de warmte. De cv-ketel springt alleen bij als het extra koud is of het huis snel moet opwarmen. Daarnaast zorgt de cv-ketel nog voor warm water voor de badkamer en keuken. Een voordeel van een hybride warmtepomp is dat je hem al kunt gebruiken als je huis nog niet goed geïsoleerd is.
Volledig elektrische warmtepomp
Er zijn grofweg vijf soorten volledig elektrische warmtepompen, afhankelijk van waar ze de warmte vandaan halen:
- Warmtepomp met buitenunit: haalt warmte uit de buitenlucht
- Warmtepomp met bodembron: haalt warmte uit de bodem
- Warmtepomp met PVT-panelen: haalt warmte van de panelen op het dak
- Ventilatiewarmtepomp: haalt warmte uit de binnenlucht
- Warmtepomp met waterbron: haalt warmte uit oppervlaktewater
Warmtepomp met buitenunit
Een volledig elektrische warmtepomp met buitenunit bestaat uit twee delen: een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit haalt warmte uit de buitenlucht en geeft die door aan de binnenunit. Die verwarmt het water voor de radiatoren en zorgt voor warm water bij de kranen in de keuken en badkamer. Een andere optie is een monoblock-warmtepomp. Dan heeft de warmtepomp geen binnen- en buitenunit, maar zitten alle onderdelen in één apparaat.
Waar staan de binnen- en buitenunit?
Als de VvE een gezamenlijk verwarmingssysteem heeft, staat de binnenunit bijvoorbeeld in een technische ruimte. Het warme water gaat dan naar de verschillende appartementen. De buitenunit staat bijvoorbeeld op het dak of in de gemeenschappelijke tuin.
Als iedereen een eigen verwarmingssysteem heeft, heeft ieder appartement een warmtepomp met binnen- en buitenunit. Dan werkt het hetzelfde als bij eengezinswoningen: de binnenunit komt op de plaats van je cv-ketel en de buitenunit dicht bij je woning, bijvoorbeeld op het balkon. Niet elk appartement heeft plek voor een buitenunit. Ook de binnenunit is groter dan een cv-ketel en past daardoor niet altijd op dezelfde plek. Bij een hybride warmtepomp blijft de cv-ketel hangen en komt de binnenunit ernaast te staan. Dat kost dus nog eens extra ruimte.
Let op: gelden er regels voor de VvE?
Voor VvE’s is het belangrijk om de regels in de splitsingsakte goed te bekijken. Zijn er afspraken over geluid? Mag er een gat in de buitenmuur worden gemaakt? Of ligt het gebouw in een beschermd stadsgezicht, waardoor er aan de buitenkant niets veranderd mag worden?
Hebben bewoners een eigen verwarmingssysteem? Dan krijgen ze bij de overstap naar een warmtepomp ook een eigen buitenunit.
Warmtepomp met bodembron
Een volledig elektrische warmtepomp met bodembron haalt warmte uit de grond om water te verwarmen voor de verwarming, keuken en douche. Dit heet een gesloten bodemenergiesysteem (GBES).
Voor zo’n systeem worden diepe gaten in de grond geboord. In die gaten komt een dikwandige slang, de bodemlus. Door deze slang stroomt vloeistof die warmte uit de bodem opneemt. De warmtepomp verhoogt de temperatuur van deze warmte , zodat het water goed kan worden gebruikt. Boren in de grond kan niet overal. Als het wel kan, is vaak eerst toestemming van de gemeente nodig.
Warmtepomp met PVT-panelen
Bij een PVT-warmtepomp zit onder de zonnepanelen een systeem met vloeistof dat warmte uit de lucht haalt, zonder dat er een ventilator nodig is. Zo wordt de ruimte op het dak slim gebruikt: de panelen wekken elektriciteit op en halen warmte uit de lucht. Een extra voordeel is dat de panelen geen geluid maken. Wel is er veel dakruimte nodig om genoeg warmte op te kunnen vangen.
Ventilatiewarmtepomp
Een ventilatiewarmtepomp haalt warmte uit de lucht die normaal via het ventilatiesysteem naar buiten gaat. Met die warmte kan je huis (gedeeltelijk) worden verwarmd. Dit systeem werkt goed in woningen en appartementen met mechanische ventilatie. De ventilatiewarmtepomp vervangt dan de ventilatiebox.
Warmtepomp met waterbron
Een warmtepomp met waterbron, ook wel aquathermie genoemd, kan een slimme oplossing zijn voor (grote) VvE’s. Een vorm van aquathermie is Thermische Energie uit Oppervlaktewater (TEO), waarbij warmte uit meren of rivieren gehaald wordt om gebouwen te verwarmen. Daar zijn minimaal vijftig woningen voor nodig.
Nog meer weten?
Op de website van Milieu Centraal vind je nog meer informatie over de volledig elektrische warmtepomp. Lees verder op milieucentraal.nl.
Hybride warmtepomp
Wanneer de isolatie nog niet op orde is, maar je toch minder gas wilt verbruiken, kun je kiezen voor een hybride warmtepomp als tussenoplossing. Goed om te weten is dat de binnenunit naast de bestaande cv-ketel wordt geplaatst. Er zijn twee belangrijke verschillen met de volledig elektrische warmtepomp: de hybride warmtepomp werkt in combinatie met de cv-ketel en de hybride pomp maakt je woning niet volledig aardgasvrij.
Meer weten?
Op de website van Milieu Centraal is nog meer informatie te vinden over de hybride warmtepomp. Lees verder op Milieucentraal.nl.
De hybride warmtepomp (links) komt naast de cv-ketel (rechts) te hangen.
Zo stapt je VvE over op duurzame warmte
Wil de VvE duurzamer gaan verwarmen met een warmtepomp? Dan is het goed om te weten welke mogelijkheden er zijn en hoe je de overstap kunt maken. De eerste stap is om te kijken of jullie klaar zijn om over te stappen. Daarnaast is het belangrijk om jullie eigen situatie in kaart te brengen - hoe jullie verwarming nu is geregeld - en op voorhand een aantal vragen te beantwoorden.
Check of je gebouw klaar is voor duurzaam verwarmen
Duurzaam verwarmen is altijd een goed idee, zeker als je het met de hele VvE wil doen. Om zeker te weten dat het goed werkt, zijn er een paar dingen waar je rekening mee moet houden:
Isolatie
Hoe beter je huis geïsoleerd is, hoe makkelijker de warmte binnen blijft. Het verwarmingssysteem hoeft dan minder hard te werken en verbruikt minder energie. Lees meer over isoleren met je VvE.
Ventilatie
Goede ventilatie is belangrijk voor een gezond binnenklimaat. Minder ventileren kan energie besparen, maar er moet altijd voldoende frisse lucht binnenkomen. Zorg dus dat de ventilatie past bij de situatie van het gebouw. Lees meer over hoe je met je VvE de ventilatie aanpakt.
De temperatuur van je verwarmingswater
Verwarmingssystemen gebruiken water dat op een bepaalde temperatuur door de leidingen stroomt. In een slecht geïsoleerd appartement is hiervoor heel warm water nodig. Als je huis goed geïsoleerd is, kan de temperatuur omlaag. Met een eigen cv-ketel kun je dit zelf uitproberen, bijvoorbeeld met de Verwarmingstest van Milieu Centraal. Als jullie in het gebouw blokverwarming hebben, moet dit samen met alle VvE-leden worden gedaan.
Koeling
Steeds meer mensen willen hun huis in de zomer koelen. Het is handig om dit mee te nemen bij de keuze voor een nieuw verwarmingssysteem. Sommige warmtepompen kunnen namelijk niet alleen verwarmen, maar ook koelen. Lees meer over de manieren waarop je je appartement koel kunt houden.
Vragen om te beantwoorden vóór de overstap
Het is belangrijk om met een aantal zaken uit te zoeken voordat jullie overstappen:
Voor een warmtepomp is vaak een zwaardere aansluiting nodig. Neem contact op met je netbeheerder om te kijken of dit mogelijk is. Meer informatie over netcongestie vind je op de website van Milieu Centraal.
Aansluiten op een warmtenet kan alleen als er in de wijk ook echt een warmtenet wordt aangelegd. De gemeente bepaalt in welke wijken dit gebeurt. Dit staat in het plan Transitievisie Warmte (TVW), dat je online kunt vinden of kunt opvragen bij de gemeente.
Een gezamenlijk verwarmingssysteem maakt gebruik van gezamenlijke leidingen. Is er nog geen gedeeld systeem bij jullie VvE, zoals blokverwarming? Dan moet dit eerst worden aangelegd.
Als alle bewoners nu een eigen cv-ketel hebben, zijn die vaak niet allemaal hetzelfde en ook niet even oud. Hier moet rekening mee worden gehouden als je wilt overstappen naar een gezamenlijk systeem, bijvoorbeeld door voor elke eigenaar apart de financiële gevolgen te berekenen.
Ruimte: Is er genoeg plek voor de gekozen verwarming? In een appartementencomplex kan een buitenunit van een warmtepomp soms lastig geplaatst worden.
Gemeenschappelijke delen: Bij aanpassingen aan je verwarmingssysteem kan het zijn dat er iets verandert aan gemeenschappelijke delen van het gebouw, bijvoorbeeld de leidingen. Daarvoor is meestal toestemming van de VvE nodig.
Geluid: Een warmtepomp kan geluid maken en soms zorgen voor overlast.
Kosten: Wanneer je een (hybride) warmtepomp in een appartement plaatst, duurt het langer voordat deze is terugverdiend dan in een eengezinswoning. Een appartement verbruikt meestal minder gas, waardoor, de besparing kleiner is.
Andere verwarmingsoplossingen
Naast warmtepompen zijn er nog andere manieren om je appartement of woning te verwarmen:
- Aansluiting op het warmtenet: Lees hier meer over warmtenetten zonder aardgas.
- Zonneboiler: Zonnecollectoren op het dak verwarmen het water voor gebruik in de douche en keuken. Dit systeem is niet geschikt voor de verwarming van het huis.
- Elektrische verwarming: Deze oplossing is als hoofdverwarming niet duurzaam, maar kan in specifieke situaties extra comfort bieden. Denk bijvoorbeeld aan plaatselijke verwarming met infraroodpanelen.
Subsidies en leningen
Een VvE kan subsidie krijgen om de verwarming te verduurzamen. Zo is er de SVVE-subsidie, die je kunt gebruiken voor een onderzoek of voor de uitvoering zelf. Daarnaast zijn er leningen beschikbaar, onder andere via het Nationaal Warmtefonds of het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting.
