Ventilatie verbeteren met je VvE
Ventileren is nodig voor gezonde lucht in huis. Zit jij in een VvE en wil je je ventilatiesysteem verbeteren of vervangen? Ontdek op deze pagina waar je rekening mee moet houden.

Waarom je ventilatie verbeteren belangrijk is
Met ventileren voorkom je schimmel in huis en daarmee gezondheidsproblemen. Maar ventileren kost ook energie: er komt namelijk verse, koude lucht binnen. Staat je verwarming aan, dan moet die de verse lucht opwarmen. Gelukkig zijn er manieren om je ventilatie beter én energiezuiniger te maken.
Ook als je in een VvE zit, kun je je ventilatie vaak verbeteren. In de meeste gevallen moet je dat wel samen met de rest van de VvE afstemmen, omdat de ventilatie vaak gezamenlijk geregeld is. Ook als je een aanpassing alleen in je eigen appartement doet, heb je vaak toestemming nodig van de ALV, omdat je waarschijnlijk werk aan de gevel moet doen.
Welk ventilatiesysteem heb ik nu?
Voordat je besluit je ventilatie te verbeteren, is het belangrijk om te weten welk systeem je nu hebt. De verschillende ventilatiesystemen die voorkomen in appartementsgebouwen zijn grofweg:
- Natuurlijke ventilatie
- Mechanische ventilatie
- Balansventilatie
- Je kunt ook een combinatie van verschillende systemen hebben
Voorbeeldfoto's

Ventilatieroosters vind je bij natuurlijke en mechanische ventilatie.

Afvoerventiel voor mechanische ventilatie in de badkamer.

Aanvoerventiel voor balansventilatie.

Lokale balansventilatie-unit.
Natuurlijke ventilatie
Bij natuurlijke ventilatie komt er verse lucht binnen via ventilatieroosters of (klep)ramen in de appartementen. Vieze lucht verlaat de woning via andere ventilatieroosters en open afvoerkanalen in de keuken, badkamer en/of wc. Soms heb je wel een afzuigkap in de keuken of een badkamerventilator.
Bij VvE’s met meer dan 4 à 5 verdiepingen is er meestal één afvoerkanaal voor alle appartementen. Je vindt natuurlijke ventilatie vooral in gebouwen die zijn gebouwd vóór 1975.
Mechanische ventilatie
Bij mechanische ventilatie zitten er afvoerventielen in de keuken, toilet en badkamer. Je kunt de afvoer meestal handmatig harder zetten met een schakelaar. Bij VvE’s met meer dan 4 à 5 verdiepingen is er meestal één afvoerkanaal voor alle appartementen. Verse lucht komt binnen via ventilatieroosters of klepramen in de woon- en slaapkamers.
Bij mechanische ventilatie kun je een eigen ventilatie-unit per woning hebben, maar het kan ook collectief geregeld zijn met een ventilator op het dak, of een combinatie van beide. Vanaf circa 1980 wordt mechanische ventilatie steeds vaker gekozen bij nieuwbouw.
Balansventilatie
Bij balansventilatie is zowel de aanvoer als afvoer van lucht mechanisch geregeld. Je herkent balansventilatie door de ventielen die door je hele woning zitten: toevoerventielen in de woonkamer en slaapkamers, de afvoerventielen in de keuken, wc en badkamer. Er kan een eigen ventilatie-unit per woning zijn, maar ook een collectieve afzuiging door een ventilator op het dak, of een combinatie hiervan. Bij VvE’s met meer dan 4 à 5 verdiepingen is er meestal één afvoerkanaal voor alle appartementen. Collectieve balansventilatie wordt vaker toegepast sinds 2000.
Combinatie
Je hebt ook nog combinaties waarbij verschillende zones in huis verschillende systemen hebben. Bijvoorbeeld natuurlijke ventilatie door het grootste gedeelde van het huis, maar een lokale balansventilatie-unit met WTW (warmteterugwinning) in de woonkamer.
-
Wat is WTW (warmteterugwinning)?
Bij ventilatie komt er frisse lucht je huis in en gaat vieze lucht naar buiten. De lucht die van buiten komt, moet vaak wel weer worden opgewarmd. Dat kost energie.
Bij een systeem met WTW wordt de frisse lucht opgewarmd met de warmte uit de afgevoerde lucht. Dit heet warmteterugwinning. Hierdoor is het systeem heel zuinig.
Het ventilatiesysteem van je VvE vervangen
Een goed ventilatiesysteem zorgt voor schone, gezonde lucht in huis en gebruikt weinig energie. Werkt jouw ventilatiesysteem niet goed of verbruikt het te veel energie? Dan kun je het laten vervangen.
Maar voor welk systeem kies je dan met je VvE? Dat hangt onder andere af van in wat voor gebouw je nu woont en wat voor ventilatiesysteem je daar hebt. Als je in een ouder gebouw zonder ventilatiekanaal woont, dan is er bijvoorbeeld waarschijnlijk te weinig ruimte voor collectieve balansventilatie. Het wordt dan heel duur om het aan te leggen. Bij hoge gebouwen heb je meer aandacht nodig voor geluid. Het is belangrijk om dit grondig te laten onderzoeken voordat je een keuze maakt.
Het huidige systeem vervangen door een nieuw systeem: wat is de beste keuze?
- Je kunt door een installateur laten onderzoeken of je VvE balansventilatie met warmteterugwinning kan installeren.
- Als dat niet kan, kun je onderzoeken of je VvE mechanische ventilatie kan laten installeren.
Systeem aanpassen
Als je het ventilatiesysteem niet kunt vervangen, dan kun je als individuele bewoner kijken of je je eigen systeem kan verbeteren met kleinere aanpassingen. Houd er rekening mee dat je soms toestemming nodig hebt van de VvE.
- Je kunt laten onderzoeken of balansventilatie met WTW mogelijk is.
Systeem aanpassen
Als je je ventilatiesysteem niet kunt vervangen, dan kun je:
- Er met je VvE voor kiezen om de mechanische ventilatie vraaggestuurd te laten maken. Met CO2-sensoren en eventueel vochtsensoren wordt er dan meer of minder verse lucht aangezogen wanneer dat nodig is. Bijvoorbeeld als je doucht of als er veel mensen in huis zijn.
- Je kunt ook als individuele bewoner kijken of je je eigen systeem kan verbeteren met kleinere aanpassingen. Houd er rekening mee dat je soms toestemming nodig hebt van de VvE.
Systeem aanpassen
Balansventilatie is de meest energiezuinige ventilatie. Het is dus niet aan te raden om een ander systeem te installeren. Je kunt het soms wel verbeteren:
- Als de balansventilatie nog geen WTW (warmteterugwinning) heeft, kun je laten onderzoeken of het laten installeren van WTW mogelijk is en besparing oplevert.
- Als de centrale balansventilatie nog niet vraaggestuurd is, kun je onderzoeken of vraaggestuurde ventilatie mogelijk is en besparing oplevert.
- Je kunt ook als individuele bewoner kijken of je je eigen systeem kan verbeteren met kleinere aanpassingen. Houd er rekening mee dat je soms toestemming nodig hebt van de VvE.
Opleveringskeuring na het installeren van een nieuw systeem
Gaat je VvE voor een nieuw ventilatiesysteem? Dan is het slim om die bij de oplevering te laten keuren. Laat dit doen volgens de BRL 8010 of BRL 6000-10 richtlijnen. Je vindt een gecertificeerd bedrijf op echteinstallateur.nl of InstallQ.
Deze keuring is niet verplicht, maar geeft wel zekerheid dat alles goed werkt. Dit is extra prettig als VvE-bestuursleden persoonlijk aansprakelijk zijn bij gebreken van de installatie. Bovendien is een opleveringsrapportage een goed uitgangspunt voor het beheer van de installatie.
Belangrijke punten om op te letten bij het vervangen van je ventilatiesysteem
- Beschikbare ruimte: als je balansventilatie met een aanvoer- en afvoerkanaal wilt plaatsen, heb je wel genoeg ruimte in de schacht nodig. Ook heb je genoeg ruimte nodig op het dak, in de technische ruimte en in de appartementen zelf.
- Geur: vuile lucht en dus ook geur kan zich via het collectieve afvoerkanaal van appartement naar appartement verplaatsen. Er moet voor worden gezorgd dat dit niet kan gebeuren, bijvoorbeeld door het gebruik van een terugslagklep in je appartement die ervoor zorgt dat de vuile lucht in de juiste richting gaat.
- Geluid: in complexen met meer dan 10 verdiepingen blaast de wind harder op je roosters. Er moet op worden gelet dat je een systeem hebt dat zo min mogelijk geluid veroorzaakt. Ook moet worden voorkomen dat geluid via het collectieve afvoerkanaal van het ene naar het andere appartement gaat.
Bestaande ventilatiesysteem energiezuiniger maken
Je kunt er als VvE voor kiezen om je ventilatiesysteem niet te vervangen, maar om het huidige systeem zuiniger te maken. Dat kan door:
Een mechanisch of balansventilatiesysteem kun je vraaggestuurd laten maken. In bijvoorbeeld de woon- en slaapkamer(s) komen dan CO2-sensoren, in de badkamer kun je vochtsensoren plaatsen. Die regelen draadloos dat er meer of minder wordt geventileerd. Zijn er veel mensen in de kamer, of ben je aan het douchen of koken, dan wordt er meer lucht afgezogen en verse lucht aangevoerd.
Heeft jouw VvE een mechanisch ventilatiesysteem uit de jaren ‘80 of ’90? Dan heeft het waarschijnlijk een ventilatiebox die veel elektriciteit verbruikt, vooral als hij op wisselstroom werkt. Het is slim om te onderzoeken of de ventilatiebox vervangen kan worden voor een energiezuinige en stille variant die op gelijkstroom werkt. Deze moderne ventilatieboxen zijn ook minder slijtagegevoelig en minder afhankelijk van onderhoud. Door de energiebesparing heb je de investering snel terugverdiend.
Een ventilatiesysteem moet worden onderhouden om goed en energiezuinig te blijven werken. Het is belangrijk dat dit goed en regelmatig gebeurt. Kies het liefst een onderhoudsbedrijf dat het Ventilatiekeur gebruikt. Dat garandeert dat het onderhoud aan bepaalde kwaliteitsnormen voldoet. Deze bedrijven vind je via www.binnenklimaattechniek.nl.
Ventilatie-prestatiebeoordeling laten doen
Je kunt één keer SVVE-subsidie krijgen om je ventilatiesysteem één keer te laten controleren door een bedrijf. Hieruit blijkt onder andere of het ventilatiesysteem niet te veel elektriciteit verbruikt of te veel lawaai maakt. Je kunt de subsidie krijgen als het volgens de BRL 8010-richtlijn gebeurt. Zoek hiervoor een gecertificeerd bedrijf op echteinstallateur.nl of InstallQ.
Onderhoud: zelf doen of laten doen?
De VvE is meestal verantwoordelijk voor het laten controleren en schoonmaken van de onderdelen van het gemeenschappelijke deel van het ventilatorsysteem door een bedrijf.
Elk VvE-lid is meestal zelf verantwoordelijk voor het controleren en schoonmaken van de onderdelen van het privédeel van het ventilatorsysteem. Dit kan het beste worden uitbesteed. De filter (alleen bij balansventilatie), roosters en ventielen in eigen appartement kun je meestal wel zelf schoonmaken.
Bij ventilatie komt er frisse lucht je huis in en gaat vieze lucht naar buiten. De lucht die van buiten komt, moet wel weer worden opgewarmd als het buiten kouder is dan binnen. Dat kost energie.
Bij een systeem met WTW wordt de frisse lucht opgewarmd met de warmte uit de afgevoerde lucht. Dit heet warmteterugwinning. Hierdoor is het systeem heel zuinig.

Het schoonhouden van het ventilatiesysteem is belangrijk. Filters (alleen bij balansventilatie), roosters en ventielen in eigen appartement kun je vaak zelf schoonmaken.
Alleen ventilatie in eigen appartement verbeteren
Je kunt zelf ook een aantal aanpassingen doen om de ventilatie in je eigen appartement te verbeteren. Bekijk vooraf in het splitsingsreglement van jouw VvE of er toestemming van de VvE nodig is.
Standaard ventilatieroosters moet je zelf meer of minder open zetten. Er zijn ook ventilatieroosters die er zelf voor zorgen dat er de hele tijd ongeveer evenveel lucht binnenkomt.
Ze reageren op de winddruk: als de wind erop staat, gaan ze wat meer dicht, bij weinig wind gaan ze meer open. Zo ga je niet te veel of te weinig ventileren. Dit zijn zelfregelende ventilatieroosters, ook wel winddruk-geregelde roosters genoemd.
Je kunt kiezen tussen mechanische roosters met verende klepjes en elektronische roosters met een sensor die de luchtdruk meet.
Omdat de roosters in de gevel zitten, heb je waarschijnlijk wel toestemming nodig van de VvE.
Het kan zijn dat er veel lawaai door de ventilatieroosters naar binnen komt. Kijk of je roosters met suskasten kunt laten plaatsen. Die laten verse lucht binnen, maar dempen het geluid van buiten.
Omdat de roosters in de gevel zitten, heb je waarschijnlijk wel toestemming nodig van de VvE.
Bij lokale balansventilatie met warmteterugwinning wordt er een ventilatie-unit in je buitenmuur geplaatst. Deze haalt lucht van buiten naar binnen en verwarmt die meteen. Voor de verwarming gebruikt het systeem de warmte uit de lucht van binnen die wordt afgevoerd. Dit heet warmteterugwinning. Hierdoor is het systeem heel zuinig en heb je geen last meer van tocht.
Lokale balansventilatie ventileert één kamer: de kamer waar de ventilatie-unit is geplaatst. De woonkamer is meestal de eerste plek waar mensen lokale balansventilatie plaatsen, maar in principe kun je in elke kamer lokale balansventilatie plaatsen.
Je kunt eventueel met een lokale unit ook tegelijk een aangrenzende ruimte ventileren, maar dan moet er wel een doorstoomvoorziening zijn (vaak een apart luchtkanaal of roosters) en je hebt een unit met een grotere capaciteit nodig.
Omdat de roosters in de gevel zitten, heb je waarschijnlijk toestemming nodig van de VvE.
Een ventilatiewarmtepomp zuigt vieze lucht af en haalt daarbij de warmte uit de afgezogen lucht. Die warmte geeft hij af aan je verwarming en/of aan je tapwater. Zo gaat de warmte uit de afgevoerde lucht niet verloren. Meestal werkt de ventilatiewarmtepomp samen met je cv-ketel. Je hebt dan een hybride systeem.
In appartementen is een afzuigkap met een directe afvoer naar buiten vaak niet mogelijk. Wil je een afzuigkap plaatsen, dan heb je de volgende opties:
- Een afzuigkap met een aparte afvoer via het open afvoerkanaal. In sommige situaties heb je wel toestemming van je VvE nodig.
- Een motorloze afzuigkap op het ventilatiesysteem. Wil jij een motorloze afzuigkap aansluiten, dan heb je mogelijk toestemming nodig van je VvE.
- Recirculatieafzuigkap. Een recirculatiekap filtert de afgezogen lucht deels en blaast deze vervolgens weer de keuken in. Hier heb je geen toestemming van je VvE voor nodig.
Subsidies en leningen voor het verbeteren van de ventilatie
Als je de ventilatie wilt aanpakken met je VvE, kun je gebruikmaken van subsidies:
Subsidieregeling verduurzaming voor VvE’s (SVVE)
- Ventilatie-onderzoek: dit onderzoek moet voldoen aan BRL 8010.
- CO2-gestuurde ventilatie of balansventilatie met een minimaal rendement (85%) aan warmteterugwinning (WTW) komt als onderdeel van het Zeer Energiezuinig Pakket in aanmerking.
Lees meer over de voorwaarden en ontdek hoe je deze subsidie aanvraagt.
Subsidie bij je gemeente
Ook subsidiëren gemeenten soms energiezuinige ventilatiemaatregelen. Check via de Energiesubsidiewijzer voor jouw gemeente of deze subsidies beschikbaar zijn.
VvE Energiebespaarlening van het Nationaal Warmtefonds
- Je komt in aanmerking voor een lening als je CO2-gestuurde ventilatie laat aanleggen.
- Je komt in aanmerking voor een lening als je balansventilatie met warmteterugwinning als onderdeel van het Zeer Energiezuinig Pakket laat aanleggen.
Lees meer over de VvE Energiebespaarlening via het Nationaal Warmtefonds.