Wanneer is mijn isolatie goed?
Isoleren, isoleren, isoleren. Dat is de eerste stap om je huis energiezuinig en duurzaam te maken. Maar hoe ver moet je gaan? Wanneer is de isolatie goed genoeg? In Nederland is hierover een afspraak gemaakt, zodat je weet of jouw huis klaar is voor wonen zonder aardgas.
Een huis verliest in de winter altijd warmte via de buitenmuren, vloer, dak en ramen. Als je huis goed geïsoleerd is, is dat warmteverlies klein. Er is een afspraak over welke grens er geldt om de isolatie van je huis 'goed' te mogen noemen. In vaktaal heet de grens 'de standaard'. Als jouw huis aan de standaard voldoet, ben je wat betreft isolatie en ventilatie klaar voor aardgasvrij wonen.
De standaard gaat gelden voor bestaande woningen. Voor nieuwbouwhuizen zijn er al eisen waaraan de isolatie en ventilatie moet voldoen, waardoor die heel energiezuinig zijn.
Een goed pakket voor isolatie en ventilatie
Met onderstaand pakket (zie tabel) kom je waarschijnlijk in de buurt van de grens voor goede isolatie en ventilatie. Het is voor veel woningen een praktisch haalbaar pakket.
| Onderdeel | Goede isolatie | Isolatiewaarde |
| Buitenmuur | 5-6 cm parels, vlokken of schuim in de spouwmuur | Rc = 1,6 |
| Dak | 13-14 cm (of 8 cm PIR) | Rc = 4 |
| Vloer | 12-13 cm (of 7 cm resol) | Rc = 3,7 |
| Ramen | HR++ glas | U-waarde glas 1,0-1,2 |
| Ventilatie | Ventilatie-unit met terugwinning van warmte, en/of ventilatie met vraagsturing |
Verbouwen of renoveren? Ga voor zeer goed!
De isolatie kan natuurlijk nog beter: zeer goed. Als je je huis gaat verbouwen of renoveren, zijn daar mogelijkheden voor. Nieuwe kozijnen nodig? Neem isolerende kozijnen met triple glas. Nieuwe dakbedekking of dakpannen? Verbeter de isolatie van je dak tot een isolatiewaarde van Rc = 6. Woonkamer verbouwen? Verbeter de spouwmuurisolatie met isolerende voorzetwanden tot Rc = 3,5 (goed) of Rc = 4,5 (zeer goed).
Meer manieren om de grens te halen
Voor een energiezuinig huis moet je álle onderdelen isoleren: dak, vloer, buitenmuren én ramen. Maar je kan op meerdere manieren de grens voor het warmteverlies halen, door bij het ene onderdeel wat meer te doen en bij een ander onderdeel wat minder, als dat moeilijker en duurder is om echt goed te isoleren. Zo kan je de isolatie en ventilatie kiezen die het beste aansluit bij jouw situatie, en kom je met de minste kosten bij het gewenste resultaat.
Een voorbeeld: stel je schuine dak heeft nu 7 cm isolatie. Dan kan veel beter. Maar als je zolder er nog mooi uitziet en niet aan renovatie toe is, ligt het verbeteren van isolatie van het dak niet voor de hand. Je kan dan op andere onderdelen wat extra’s doen. Bijvoorbeeld isolerende kozijnen met triple glas nemen, als je kozijnen aan vervanging toe zijn.
Warmteverlies voelen, zien en berekenen
Verlies van warmte kun je voelen. Houd in de winter je hand bijvoorbeeld tegen het raam en het voelt koud. De warmte lekt daar naar buiten. Je kunt warmteverlies ook zien op een foto met een warmtecamera: op de foto zie je welke plekken aan de buitenkant van je woning warm zijn (die zijn rood of oranje). En je kunt warmteverlies berekenen. Je krijgt dan een getal, een warmteverlies van bijvoorbeeld 100 kWh per vierkante meter woonoppervlakte per jaar. Die kWh slaat in dit geval op warmte, niet op elektriciteit (best verwarrend, maar in de natuurkunde is warmte en elektriciteit allebei energie).
De plekken waar je huis veel warmte verliest, kleuren rood en oranje
Veel, weinig en goed genoeg
Een warmteverlies van 200 is veel, en van 40 weinig. Iedere woning heeft zijn eigen grenswaarde (standaard). De grens hangt af van de vorm en het bouwjaar van je woning.
Een vrijstaande woning heeft veel buitenmuren en dan is het moeilijk om het warmteverlies klein te maken. Een appartement met aan alle kanten buren (boven, onder en opzij) heeft weinig buitenmuren en dan is het voorkomen van warmtelekken makkelijk. De grens voor vrijstaande woningen is dus minder streng dan voor een appartement dat is ingebouwd. Verder: woningen van voor 1945 zijn moeilijker om beter te isoleren en energiezuinig te ventileren, dus voor oudere woningen is de grens ook minder streng.
Voldoet jouw woning aan de grens?
Als de isolatie en ventilatie van je huis aan de grens ('standaard') voor het warmteverlies voldoet, dan zijn ze goed genoeg. Je kan een energieadviseur een berekening van je warmteverlies laten maken, of een energielabel voor je woning laten opstellen (het energielabel heeft ook zo’n berekening). Dat kost wel geld.
Er is geen gratis online rekenmodule waarmee je zelf het warmteverlies kan berekenen en kan vergelijken met de grenswaarde (de 'standaard') voor jouw huis.
Goede isolatie: klaar voor een warmtepomp
Met goede isolatie kun je je huis verwarmen op lage temperatuur. Lage temperatuurverwarming werkt hetzelfde als gewone verwarming, maar met één verschil: de temperatuur van het water dat door je radiatoren of verwarming stroomt, is lager dan je gewend bent. Zo verbruik je minder energie.
Als je woning in de winter op lage temperatuur comfortabel warm wordt, betekent dat bovendien dat je huis klaar is voor een volledig elektrische warmtepomp. Een warmtepomp verwarmt je woning namelijk ook met een lagere temperatuur dan je cv-ketel. In de Verwarmingstest ontdek je of je woning nu goed genoeg geïsoleerd is om je huis te verwarmen op lagere temperatuur.
Meer over isolatie
Lees meer over gevelisolatie, vloerisolatie, dakisolatie en isolerend glas.